Een stabiele, uitgekiende woonomgeving vormt de basis van waaruit personen met dementie hun leven zoveel mogelijk zelfstandig kunnen leiden. Het biedt compensatie voor functies die de persoon met dementie zelf mogelijk niet langer kan
uitvoeren, biedt rust en overzicht, en stelt zorgverleners en mantelzorgers in staat hun zorgtaken beter uit te voeren en een bepaalde mate van controle uit te voeren.
Concrete tips voor de woning van een persoon met dementie
Keuken
- Zet spullen na gebruik zoveel mogelijk op dezelfde plek terug;
- Laat spullen die minder vaak gebruikt worden eventueel weg;
- Hang een lijstje op met alarmnummers;
- Maak een standaard boodschappenlijstje;
- Plak labels op potten waarvan niet direct duidelijk is wat erin zit;
- Voorkom dat de fluitketel droog kookt door deze uit te rusten met een ouderwetse fluit;
- Kies een waterkoker die zichzelf na enige tijd vanzelf uitschakelt (is vaak standaard);
- Plaats de elektrische waterkoker niet in de buurt van het gasfornuis, om te voorkomen dat deze op een gaspit wordt gezet;
- Vervang een gasfornuis door een electrisch vuur;
- Zorg voor duidelijke aan/uitknoppen op de oven, zet zo nodig een stip op de knop met fluoriserende verf, nagellak of maak er eentje van zelfklevende etiketten;
- Verwijder zo nodig de knoppen van de oven of sluit de oven helemaal afsluiten van het gas (deze liever vervangen door een electrische);
- Sommige kooktoestellen beschikken over vlambewaking, een niet ontstoken pit sluit zichzelf op die manier;
- Laat een rook- of branddetector plaatsen in de buurt van het kooktoestel (is nu verplicht in België);
- Verwijder/verstop de lucifers nodig;
- Plak een sticker op de magnetron waarop staat dat geen metaal in dit apparaat thuishoort;
- Trek eventueel de stekker uit de magnetron;
- Zorg voor blusdekens en een brandblusser in de buurt van de keuken;
- Bewaar boodschappen steeds op dezelfde plaats in de koelkast;
- Controleer het aanwezige voedsel zo nu en dan op de uiterste houdbaarheidsdatum;
- Laat de koelkast licht achterover hellen, zodat deze automatisch sluit als de deur wordt losgelaten;
- Verwijder scherpe messen, scharen en ander keukengerei;
- Plaats dierenvoedsel en medicijnen in een afgesloten kastje;
- Let op dat de persoon met dementie voldoende eet en drinkt;
- Achtergrondgeluid, zoals een radio, kan verwarrend werken;
- Zorg voor voldoende licht, in de keuken zelf en met name op het werkblad;
- Verlicht hoekjes, richels en randen extra, om stoten en vallen te voorkomen.
Meer tips voor een dementievriendelijke keuken
Badkamer en toilet
- Plaats heel simpel de letters "wc" of een symbool op de wc ter oriëntatie;
- Verwijder een afvalbakje dat kan worden aangezien voor een toilet;
- Leg een handleiding neer voor het gebruik van het toilet;
- Plaats een rail of handgrepen voor grip;
- Verwijder de toiletrolhouder als deze wordt gebruikt om op te steunen;
- Leg de toiletrol neer op een duidelijk zichtbare plaats;
- Verwijder losse matten waarover gestruikeld kan worden;
- Gebruik een toiletbril in een kleur die contrasteert met de wc-pot;
- Maak de badkamer of het toilet regelmatig schoon, om nare geurtjes te voorkomen;
- Voorzie kleding van klittenband en broeken met een elastieken broekband;
- Plaats schoonmaakmiddelen uit het zicht of zet die hoog genoeg;
- Moedig regelmatig toiletgebruik aan bij mensen die last hebben van incontinentie, dit voorkomt ongelukjes op lastige momenten;
- Vervang het bad door een inloopdouche;
- Plaats een douchezitje, waar de persoon met dementie op kan plaatsnemen;
- Voorzie de vloer van de badkamer van een antislipvloer;
- Zorg voor grip op en rond de douche, met wandgrepen;
- Zorg voor voldoende contrast tussen de vloer en de wanden;
- Zorg voor voldoende verlichting in de badkamer en rondom de wasbak;
- Verwijder het slot van de badkamerdeur;
- Plaats verwarmingselementen zo dat de persoon met dementie zich hieraan niet kan stoten of branden;
- Bewaar de föhn en make-up op een veilige plek, mogelijk achter een afgesloten deur;
- Laat stoom afzuigen, omdat dit de persoon met dementie kan verwarren. Net als oppervlaktes die schitteren/blinken;
- Laat veiligheidskranen plaatsen, die niet te heet worden;
- Voor nachtelijk toiletbezoek kan gedimde plintverlichting een optie zijn;
- Zorg dat de badkamerdeur naar buiten opent.
Meer tips voor een dementievriendelijke badkamer
Slaapkamer
- Zet het bed tegen de muur als een patiënt regelmatig uit bed valt of plaats een bedrek;
- Gebruik een stevig matras;
- Plaats een matras naast het bed als een persoon met dementie ’s nachts wel eens uit bed valt of plaats een valpreventiemat;
- Huur een ziekenhuisbed, om in- en uitstappen te vergemakkelijken;
- Verplaats meubels zo nodig om een vrij pad van en naar het bed te creëren;
- Elektrische dekens zijn gevaarlijk in combinatie met een incontinente patiënt;
- Gebruik liever geen watergevulde kruik, maar een hittepitzak, die u in de magnetron opwarmt;
- Pas de nachtelijke verlichting aan, aan de wensen en het slaappatroon van de persoon met dementie;
- Geen licht om duidelijk te maken dat het nacht is;
- Gedimd licht om te voorkomen dat iemand gedesoriënteerd raakt bij een nachtelijk toiletbezoek;
- Standaard licht voor optimale veiligheid;
- Sensorverlichting die aangaan zodra iemand het bed verlaat.
- Leg dagelijks de juiste kleding klaar, die is afgestemd op het weer en de gelegenheid;
- Kleding en schoenen plaatst u terug op de plaats zoals ze nu ook hangen;
- Breng de keuze in kleding terug;
- Geef met stickers aan wat er in een bepaalde la zich bevindt;
- Vermijd rommel rondom het bed;
- Plaats een glas of drinkbeker naast het bed, om voldoende drinken te stimuleren;
- Verplaats zo nodig de slaapkamer naar de gelijkvloers.
Meer tips voor een dementievriendelijke slaapkamer
En verder
- plaats een rail langs de muren, om het lopen te vergemakkelijken;
- Zet de parketvloer liever niet in de boenwas, dit vergroot de kans op een valpartij;
- Verplaats zaken die een potentieel valgevaar vormen;
- Kies zo mogelijk voor een antislipvloer, maar alleen op plaatsen waar de persoon met dementie geen schoenen draagt. Anders blokkeert de schoen en wordt de kans op vallen juist vergroot;
- Plaats een sticker op glazen deuren en ramen, om deze te markeren zodat men er niet tegenaan loopt;
- Sluit ’s avonds de gordijnen, om spiegelende ramen te voorkomen en om aan te geven dat het avond/nacht is;
- Verberg de voordeur, bijvoorbeeld achter een gordijn, zodat de persoon met dementie niet wegloopt en sluit deze af (verwijder de sleutels altijd);
- Kies voor sloten die te allen tijde van buitenaf met een sleutel te openen zijn;
- Plaats een traphek;
- Schaf een persoonsalarm aan;
- Plaats leuningen aan beide zijden van de trap;
- Let op losliggende traptreden of trapbekleding;
- Zorg voor een voldoende hoog en stevig balkonhek;
- Schrijf belangrijke zaken op een whiteboard.
Komt van: “Alzheimer Nederland”, aangepast aan onze Belgische spreektaal.