Samen dingen doen en beleven is een plezierige vorm van contact. Tot in een vergevorderd stadium van dementie kun je met je zorgbehoevende dingen doen en contact maken.
Alle 5 zintuigen gebruiken (voelen – proeven – ruiken – zien – horen)
Wanneer je zorgbehoevende in een woonzorgcentrum woont zullen de activiteiten die je samen kunt ondernemen veranderen. Een gesprek gaande houden zal misschien niet meer mogelijk zijn, maar er zijn andere manieren om warmte en genegenheid over te brengen. Gewoon naast haar/hem zitten, wat lezen, puzzelen of fruit schoonmaken kan al een gevoel van verbondenheid geven. Een knuffel, een zoen, een arm om schouders, het kan zo veelzeggend zijn. Aarzel niet om dat ook in aanwezigheid van anderen te doen.
'Riny geniet ervan als ik naast haar zit met een puzzelboekje. Soms vraag ik haar een woord en dan doe ik net of zij het goede antwoord geeft. Net als vroeger.' (Ben, 86)
Naarmate de mentale en fysieke mogelijkheden van je zorgbehoevende verder verminderen, wordt het een steeds grotere uitdaging om contact te ervaren met je zorgbehoevende. Hoe moeilijk ook, het is belangrijk om haar/hem bij kleine activiteiten te betrekken. Daarmee kan je zorgbehoevende weer even een gevoel van betrokkenheid ervaren, en jij een gevoel van contact. Het kan je helpen om de zintuigen aan te spreken: horen, zien, voelen, proeven, ruiken. Denk bijvoorbeeld aan:
Muziek. Het muzikale geheugen blijft vaak lang bewaard. Muziek maken, samen zingen, “luisteren naar liedjes en muziek van vroeger”, het zal je zorgbehoevende ongetwijfeld veel plezier bezorgen. Zet een gezellig muziekje op en ‘dans’ met je zorgbehoevende. Ook zittend kun je dansen!
Beweegspelletjes. Bvb. een ballon naar elkaar overtikken.
Fysiek contact. Je zorgbehoevende zal ervan genieten wanneer je bijvoorbeeld haar handen masseert met een paar druppeltjes geurende olie, of wanneer je haar/hem verzorgt. Gewoon rustig hand in hand zitten kan ook al heel plezierig zijn.
Samen fotoalbums bekijken. Vertel haar rustig wat ze ziet. Soms zal ze zelf misschien nog iets kunnen benoemen.
Reminiscentiekoffers of geheugenkoffers. Deze koffers bevatten spullen van vroeger. Deze prikkelen het geheugen van je zorgbehoevende en er komen reacties los. Dit kan in een vorm van herinnerin, woord, lach….zijn. De themakoffers hebben het beste resultaat. Het gaat allemaal over hetzelfde onderwerp en horen samen.
Van de buitenlucht genieten. Misschien lukt het nog om een kleine wandeling te maken of met een rolstoel je zorgbehoevende mee te nemen. Jullie kunnen samen luisteren naar de vogels, kijken naar mensen die voorbij lopen, ruiken aan de bloemen die langs het pad staan. Pak haar warm in een deken als het koud is en bescherm haar/hem met een hoed en zonnebrandcrème tegen zonnestralen. Vermijd in de zomer de uren dat de zon het felst schijnt (tussen 12.00 en 15.00 uur). Zorg dat je zorgbehoevende voldoende drinkt.
Voorlezen. Lees voor uit boeken of tijdschriften die je zorgbehoevende vroeger graag las. Zij/hij zal het verhaal misschien niet meer kunnen volgen, maar toch genieten van je stem. Je kunt er ook voor kiezen om eenvoudige verhalen voor te lezen of samen door foto- of prentenboeken te bladeren.
Televisie kijken. bvb. via Seniorentelevisie. De woonzorgcentrum van je zorgbehoevende kan hier een abonnement op nemen. Het is prikkelarme televisie (muziek en beeld), speciaal voor ouderen.
Het stimuleren van de tastzin (snoezelen). Speciale voelkussens, speelgoedknuffels, kleurige voelboekjes of speciale voelzakjes kunnen plezierig zijn om vast te houden en naar te kijken. Er zijn ook woonzorgcentra met een mooi ingerichte snoezelkamer waarin je zorgbehoevende zich heerlijk kan ontspannen. Je kunt gerust vragen of je dit samen met je zorgbehoevende mag doen.
Een CRDL, Tovertafel, De BeleefTV of installatie van Qwiek. Er worden steeds meer innovatieve middelen bedacht die het contact met je zorgbehoevende stimuleren. De aanschaf van deze middelen vraagt wel vaak een flinke investering van de woonzorgcentrum.
Een huisdier. Mensen met dementie reageren vaak heel goed op huisdieren. Overleg gerust met de woonzorgcentrum of jullie een keer met je zorgbehoevende en medebewoners lammetjes kunnen knuffelen. Of vraag of je een keer de hond of het konijn mee mag nemen om te laten aaien.
Let op signalen van je zorgbehoevende
Het is van belang om goed te blijven letten op wat je zorgbehoevende aangeeft. Waarmee begint zij/hij wel eens uit zichzelf? Reageert zij/hij positief op de muziek of irriteren de prikkels haar/hem juist? Haar/zijn voorkeuren kunnen veranderen: misschien was voetbal kijken vroeger een favoriete bezigheid, maar wordt zij/hij nu angstig door het lawaai vanaf de tribunes.
De aandachtspanne van je zorgbehoevende wordt steeds korter. Wissel activiteiten, hoe simpel ook, daarom telkens af met momenten van niks doen. Focus vooral op het plezier, niet op het voltooien van een activiteit of het bereiken van een bepaald resultaat. En als je zorgbehoevende niet wil, laat je dan niet ontmoedigen. Een volgende keer lukt het misschien wel.
Komt van: “Alzheimer Nederland”, aangepast aan Belgische spreektaal.
Om de linken te bekijken ga dan naar: https://dementie.nl/