Waar moet je op letten om met kennis van zaken, nuance en respect te praten over personen met dementie? Het ”communicatieadvies van de Koning Boudewijnstichting” (.pdf, 1,44MB) geeft drie keer vijf tips over hoe je anders kan communiceren over dementie. Om personen met dementie levensecht te tonen, kan je alvast gratis “onze foto's” gebruiken.
"'Hij is dementerend', 'zij is dement'… Het zijn zinnetjes die je om de haverklap hoort. Zij zijn in ons dagelijks taalgebruik ingebakken. Genuanceerd communiceren over dementie begint met ons bewust te zijn van deze gewoonten. Waarom zeggen we niet: 'Hij heeft dementie' en 'Zij is een persoon met dementie'? Het lijkt een klein verschil, een kleine moeite. Maar er zit een waarde in verscholen: het gaat niet om 'dementen', het gaat over mensen."
Communicatieadvies KBS
1. Mensen met dementie aan het woord
Mensen met dementie het woord geven nuanceert de huidige beeldvorming. Zo 'verdwijnt' men niet achter de aandoening. Als je hun verhaal brengt, creëer je ook betrokkenheid.
2. Respect!
Laat in je communicatie respect blijken voor mensen met dementie. Dat is een kwestie van ethiek. Een eenvoudige vuistregel: beeld je in dat je zelf dementie hebt en dat er over jou gecommuniceerd wordt.
3. Meer dan mislukking en falen
Heb het ook over de dingen waar mensen toe in staat zijn en van genieten. Dementie is meer dan alleen maar mislukken en falen, en dan apathie en passiviteit.
4. Biografieën en persoonlijkheden
Mensen met dementie blijven personen, met een biografie, een persoonlijkheid, een karakter. Laat ook die kanten aan bod komen. Herleid hen niet tot een ziekte.
5. Openheid
Noem de dingen bij hun naam. Ook dat is een zaak van respect.
6. Meer dan een plomp zwart gat
Heb aandacht voor de diverse fasen, de nuances en de evolutie van de aandoening, niet alleen voor de meest dramatische fase.
7. Een diverse realiteit
Laat mensen als individuen en in verschillende situaties zien, zoals het in werkelijkheid ook is. Er is niet één ‘modeltype’ van dementie.
8. Een diverse bevolking
Laat mensen zien in al hun verscheidenheid. Dementie is niet alleen een zaak van de autochtone bevolking. En er zijn ook jonge mensen met dementie.
9. Mensen tussen mensen
Laat zien dat mensen met dementie ook een familiaal en sociaal leven hebben, dat het relationele en de gevoelens belangrijk blijven.
10. Het andere uiterste
Ga het drama dat dementie is niet uit de weg door er een ‘vrolijke’ komedie of een karikatuur van te maken. Dat is even ongeloofwaardig als het andere uiterste.
11. Weten waarover je spreekt
Wie over dementie communiceert, moet weten waar zij/hij het over heeft. Doe actuele kennis op over dementie, bijvoorbeeld over cijfers, voor je een boodschap verspreidt.
12. De feiten versus het drama
Angst, drama en alarmisme voeren momenteel de boventoon. Check de feiten, de cijfers en de percentages. Bied je doelpubliek de mogelijkheid om zich verder te informeren.
13. Vooroordelen gecounterd
Wie met kennis van zaken communiceert, zal merken hoeveel ongefundeerde vooroordelen over dementie de ronde doen. Ga ertegenin.
14. Situeer jezelf
Een instrument om je eigen spreken over dementie te situeren zijn de courante frames die je op “deze website” vindt. Let daarbij vooral op de metaforen en de beelden die je gebruikt.
15. Verandering op til
Weet dat er in België en internationaal meer en meer initiatieven ontstaan waar mensen grote inspanningen doen om basiswaarden voor personen met dementie waar te maken.
