“Er is niet één wondermiddel om het personeelstekort in de woonzorgcentra op te lossen”, zegt Wouter Beke, CD&V-minister van Welzijn. De nood is nochtans heel hoog, nu zelfs de basiszorg voor bewoners in het gedrang komt. “We moeten alle kranen opendraaien”, aldus Beke. “Zoals meer buitenlands personeel aantrekken.”
Pieter Lesaffer - Donderdag 3 maart 2022 om 08:00 - Het Nieuwsblad
Bewoners die het met een kattenwasje moeten doen, medicatie die niet goed gecontroleerd wordt, personeelsleden die tegenover bejaarden in tranen uitbarsten omdat de druk te hoog is. Het Grote Rusthuisdossier bracht de voorbije dagen aan het licht dat het personeelstekort – dat al voor de coronacrisis sluimerde – intussen onrustwekkende proporties heeft aangenomen.
LEES OOK. Wij konden 150 inspectieverslagen inkijken, en daaruit blijkt dat haast elk rusthuis tekortschiet op het vlak van medicatie
78. Wij konden 150 inspectieverslagen inkijken, en daaruit blijkt dat haast elk rusthuis tekortschiet op het vlak van medicatie - dementieathome.be
Een nieuw dossier voor Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke, amper een week nadat hij in opspraak kwam door de dood van een baby in een Gentse crèche. Daar bleek gebrekkige controle op de kinderdagverblijven het grootste probleem. In de ouderenzorg is het personeel de allergrootste zorg.
U hebt na de coronacrisis de personeelsaantallen in de zorgsector wel opgetrokken, maar daarmee zijn de woonzorgcentra niet geholpen. Zij hebben te weinig kandidaten om de vacatures op te vullen.
“Dat is nu inderdaad dé uitdaging. Ik sprak vorige week nog met Hans Kluge, de Europese directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie. De drie grootste uitdagingen voor Europa zijn volgens hem: de chronisch zieken, de geestelijke gezondheidszorg en voldoende zorgpersoneel vinden. Voor dat laatste moeten we nu op veel vlakken tegelijk werken. We hebben onder meer een actieplan opgesteld om mensen zonder diploma of uit andere sector te laten instromen. Die uitdaging overstijgt mijn bevoegdheden. Het gaat ook over de studiekeuze voor zorgopleidingen in onderwijs, wat een verantwoordelijkheid is van N-VA-collega Ben Weyts. Dat gaat over een stimulerende arbeidsmarkt, waar de federale regering met de arbeidsdeal een stap heeft gezet maar waar nog veel meer nodig is, over de aanpak van langdurig zieken, de snellere erkenning van buitenlandse diploma’s,… We moeten alle mogelijkheden op alle domeinen uitputten.”
Dat klinkt een beetje als veel kleine maatregelen in de marge, als je ziet hoe structureel nijpend het personeelstekort is.
“Maar wat zijn de oplossingen?”
U bent de bevoegde minister, het is aan u om die vraag te beantwoorden.
“Er is niet één wondermiddel, er zijn veel puzzelstukken. We moeten alle kranen openzetten. De kraan van een betere financiering heb ik de voorbije twee jaar opengedraaid, nu komt het erop aan om het water te laten stromen. Ik heb onder meer met CD&V-staatssecretaris Sammy Mahdi, bevoegd voor Asiel en Migratie, bekeken hoe we mensen in een asielprocedure sneller kunnen inzetten. Ook over selectieve migratie moeten we nadenken. Alle registers moeten open.”
Hoe ziet u die migratie concreet?
“Er zijn nu al woonzorgcentra die daarmee experimenteren. Landen als Duitsland maken daar ook gebruik van. Waarom denk je dat Angela Merkel als bondskanselier de vluchtelingen in 2015 en 2016 welkom heette? Zij zag daarin ook een potentieel voor de Duitse arbeidsmarkt, die nog sneller dan de Belgische aan het vergrijzen is. Ik zeg niet dat dit alles honderd procent gelukt is, want de integratie en inburgering zijn een hele uitdaging. Maar het zou ons kunnen helpen, als een van de puzzelstukken.”
Bij de woonzorgcentra horen we daarover nochtans veel negatieve ervaringen, vooral door taalproblemen.
“Er is niet alleen de taalbarrière. Het vraagt op voorhand een grote investering om die mensen te laten overkomen. Bovendien ben je als werkgever niet zeker of die mensen ook blijven. Zij zijn vrij om ergens anders te gaan werken eens ze hier zijn.”
Door de personeelstekorten dreigen steeds meer woonzorgcentra enkele kamers of zelfs een hele afdeling leeg te houden. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?
“Dat is net waarom Hans Kluge de personeelstekorten zo’n grote uitdaging vindt. Nu zijn we het gewoon om de vrije keuze te hebben. Als we zorg nodig hebben, kiezen we tussen A of B. Maar we zijn op een punt gekomen dat er enkel nog de keuze is tussen wel of geen zorg. In zo’n situatie moeten we durven nadenken om de regie in handen te nemen. Bijvoorbeeld in de thuiszorg zitten medewerkers soms heel veel in de auto om van de ene naar de andere patiënt te rijden. Dat zou anders kunnen door bijvoorbeeld met één thuiszorgdienst per buurt te werken.”
Daarmee zijn de woonzorgcentra nog niet geholpen, zeker met de grijze golf die eraan komt van de babyboomgeneratie.
“We zullen verder moeten nadenken over een uitbreiding, want de woonzorgcentra blijven nodig. Al moeten we evolueren van woonzorgcentra naar woonzorgbuurten, waar een aanbod is van thuiszorg tot aangepaste residentiële zorg.”
De prijs van die woonzorgcentra blijft veel mensen bezighouden, zo blijkt uit onze enquête deze week. Twee jaar geleden had u beloofd om de tegemoetkoming voor de laagste inkomens te hervormen. Komt dat er nog?
“Nu zijn er verschillende categorieën van tegemoetkoming in de woonzorgcentra, afhankelijk van de zorgzwaarte en het inkomen. In de toekomst willen we het zorgbudget optrekken voor bewoners met een laag inkomen. Afhankelijk van hun financiële draagkracht gaat het over maximaal zo’n 400 euro extra per maand.”
Wanneer komt dat er?
“Dat moet nog deze regeerperiode rond zijn (tot 2024, nvdr.).”
Vorige week stond u in het oog van de storm rond de kinderdagverblijven. Na de dood van een baby bleek de betrokken crèche jarenlang onder de radar van de inspectie te zijn gebleven, ondanks veel klachten. Ook in de ouderenzorg is er veel kritiek op de inspectie: te traag, te ambtelijk, te weinig slagkracht. Wat gaat u daaraan doen?
“We hebben al veel stappen gezet. Zo is de ploeg van de zorginspectie versterkt. Ook maken we vanaf deze week de inspectieverslagen van de woonzorgcentra openbaar. Dat is een belangrijke stap om de sociale druk op die woonzorgcentra te verhogen.”
In de sector is er veel kritiek. De inspecties zouden te veel afvinklijstjes zijn, en te weinig de echte kwaliteit kwaliteit.
“Daar ben ik het niet mee eens. Als dat verbeterd moet worden, dan zullen we dat doen. Maar dit zijn nu al kwalitatieve inspecties.”
Vindt u dat u onterecht kritiek hebt gekregen voor de gebrekkige controle op de crèche waar de baby is overleden?
“Zoiets roept natuurlijk terecht heel grote emoties op. Jonge mama’s en papa’s geven hun dierbaarste goed in handen van anderen, in de overtuiging dat de zorg daar goed gebeurt. Als dat vertrouwen plots in vraag wordt gesteld, dan komt dat heel hard binnen. Maar je kunt niet zeggen dat er niks gebeurt, zoals de oppositie beweert. Er zijn vorig jaar 79 sancties geweest tegen crèches. Er zijn drie keer meer schorsingen en opheffingen van vergunningen geweest dan het jaar ervoor. Waarom dat voor die crèche niet is gebeurd, daarover heb ik een audit gevraagd. Ik hoop dat we daaruit kunnen leren, voor de hele sector.”
Onze hoofdredacteur Liesbeth Van Impe oordeelde in haar wekelijkse podcast dat u te beschadigd bent om nog minister te blijven. Wat vindt uzelf?
“Ik luister niet naar de podcast van Liesbeth Van Impe.”
Maar heeft ze een punt?
“Ik zal zelf wel beslissen wat ik doe. Daar heb ik mevrouw Van Impe niet voor nodig.”