Tongeren - Dementerenden die zonder toezicht het woonzorgcentrum kunnen verlaten, bewoners die vallen en slechts uren later gevonden worden of om vijf uur uit bed gehaald worden voor hun ochtendtoilet. Ex-medewerkers en familieleden van bewoners klagen de gang van zaken aan bij het Tongerse woonzorgcentrum De Kleine Kasteeltjes
Joos Meesters - Zaterdag 19 februari 2022 om 06:00 "Het Belang van Limburg onderzoekt"
“Welkom bij De Kleine Kasteeltjes, waar senioren koningen zijn en kinderen prinsen zijn”, staat er te lezen op de website van De Kleine Kasteeltjes. Maar in werkelijkheid rijzen er steeds meer vragen over de kwaliteit van de zorg die er wordt geboden in het op een na duurste woonzorgcentrum van Limburg. De Kleine Kasteeltjes in Tongeren is een van de twaalf Vlaamse woonzorgcentra die onder verhoogd toezicht staan, omdat de Zorginspectie er ernstige tekorten heeft vastgesteld. Die problemen werden al herhaaldelijk blootgelegd in inspectieverslagen. Maar nu klagen ook voormalige medewerkers en familieleden de situatie aan in de hoop de zorg voor de bewoners van De Kleine Kasteeltjes te verbeteren.
Onderkoeld
Hun getuigenissen bevestigen dat de infrastructuur onvoldoende de veiligheid van de bewoners garandeert, zoals ook het inspectieverslag van 13 september 2021 vaststelt. “Eigenlijk is de benedenverdieping in het nieuwe gebouw de gesloten afdeling voor mensen met dementie”, zegt een voormalig personeelslid. “Maar intussen zitten er ook mensen met dementie op de bovenverdieping. Die kunnen zomaar de trappenhal ingaan of de lift nemen. Er is geen code of kaart.” Buitendeuren kunnen niet dicht of worden vergeten af te sluiten. “Je kunt er gewoon binnen en buiten. Op een nacht stond er plots een zatlap in de gang.”
. LEES OOK. Klachten tegen het duurste rusthuis van Limburg: “Familie moet bewoners zelf verschonen” zie bij Actueel-2022 25. Duurste rusthuis...."
Meerdere gesprekspartners vertellen verhalen over dementerende bewoners die op eigen houtje het woonzorgcentrum verlaten. Ex-personeelsleden vertellen dat er op een avond een dementerende vrouw van het dak moest worden gehaald. “Die vrouw had zelf een venster in de gang geopend. Ze stond in de regen en de wind op het plat dak dat verbonden is met de bovenverdieping. We weten niet wat er gebeurd zou zijn als ze niet op tijd ontdekt was.” Volgens onze informatie is het raam in kwestie intussen beveiligd. “Maar de bewoners kunnen nog steeds op andere plekken naar buiten.”
“Een aantal jaar geleden vond een collega een man aan de wc in een plas bloed. Had hij iets gekregen? Was hij van de wc gevallen? Feit is dat hij dood was en dat hij er twee uur gelegen had, want er was niemand”
Ex-medewerker
Ook zijn er al jaren problemen met het oproepsysteem waarmee bewoners het personeel kunnen verwittigen. “Het is gebeurd dat een collega die de late shift kwam doen een vrouw zag liggen aan de containers buiten. Die vrouw woonde in de serviceflats. Ze wilde haar vuilniszakken weggooien en is gevallen. Ze heeft op haar belletje gedrukt, maar dat werkte niet. Het was winter en het regende. Toen de collega haar vond, was ze helemaal onderkoeld.”
Een andere keer trof een personeelslid ’s morgens een bloedspoor aan in de gang. “Een bewoonster van de serviceflats had gebeld, maar de batterij van haar oproepsysteem was plat. Ze is dan de gang opgelopen om hulp te zoeken. Het meisje met vroege dienst vond haar op haar kamer, maar de gang hing vol bloed”, zegt een ex-medewerker.
LEES OOK. Ook onze lezers getuigen over zorgelijke toestanden in rusthuizen, Beke belooft beterschap. zie bij Actueel-2022 44. Ook onze lezers ..." verschijnt op 2/03/2022
Het probleem raakt maar niet opgelost. Een familielid van een bewoonster vertelt dat het oproepsysteem rond de jaarwisseling nog wekenlang buiten dienst was. “Er zijn toen vier of vijf bewoners gevallen die ze daarna pas gevonden hebben.”
Nachtdienst
Volgens de erkenningsvoorwaarden moet in elk woonzorgcentrum “per begonnen schijf van zestig woongelegenheden één actieve nachtdienst worden georganiseerd”. Bovendien moet er zowel overdag als ’s nachts verpleegkundige permanentie zijn. Het jongste inspectieverslag wijst erop dat er ’s nachts niet altijd een verpleegkundige aanwezig is in De Kleine Kasteeltjes, al zou dat intussen verholpen zijn. “Maar dan blijft het probleem dat je er ’s nacht helemaal alleen bent voor het oude gebouw, het nieuwe en de serviceflats. Dat zijn maximum vijftig bewoners plus dan nog de bewoners van de serviceflats. Als je in het oude gebouw bent, weet je niet wat er zich in de nieuwbouw afspeelt. Het is onmogelijk om het overzicht te bewaren”, zegt een ex-medewerker.
LEES OOK. Vier Limburgse woonzorgcentra op zwarte lijst door “ernstige en aanhoudende tekorten” zie bij Actueel-2022 45. Vier Limbugse ..." verschijnt op 3/03/2022
Zoals wel meer woonzorgcentra heeft ook De Kleine Kasteeltjes problemen om voldoende personeel te vinden. Op de website van VDAB staan momenteel drie vacatures open voor zorgkundigen en nog eens evenveel voor verpleegkundigen. Vooral medewerkers vinden die de nacht voor hun rekening willen nemen, is niet evident. “Je staat er alleen voor en een nachtshift duurt elf uur, van kwart over acht ’s avonds tot kwart over zeven ‘s morgens. Daarom vinden ze niemand en als ze iemand vinden, blijft die meestal niet lang”, klinkt het. Wie de nachtdienst doet, moet ook al de eerste bewoners wassen. “Omdat de ochtendploeg anders niet rond geraakt”, zegt een ex-medewerker. “Daarom begint degene die de nacht heeft om vijf uur de eerste bewoners uit hun bed te halen. Meestal dementerenden omdat die het zogezegd toch niet beseffen.”
Onlangs nog werd uit pure noodzaak ’s nachts een uitzendkracht ingeschakeld. “Ze vonden niemand om de nacht te doen en hebben ’s middags een uitzendbureau gebeld. Dan moet je dus als wildvreemde alleen de nacht komen doen in een rusthuis dat je niet kent met bewoners die je nooit gezien hebt. Hoe kan dat werken?”
Onbewaakt
Niet verwonderlijk dat de zorg te lijden heeft onder de krappe bezetting. “Als iemand afbelt voor de late dienst, wordt wel eens gezegd: ‘Begin dan maar om 17 uur in plaats van om 15 uur’. Maar daardoor is er van 15 tot 17 uur maar één personeelslid voor twee afdelingen”, zegt een ex-personeelslid. Omdat er op de gesloten afdeling altijd iemand moet zijn, blijft de bovenverdieping dan doorgaans onbewaakt. “Een aantal jaar geleden vond de collega die om 17 uur begon op de bovenverdieping een man aan de wc in een plas bloed. Had hij iets gekregen? Was hij van de wc gevallen? Feit is dat hij dood was en dat hij er twee uur gelegen had, want er was niemand. Hoe dat aan de familie verteld is? Geen idee.” Het zou nog steeds “regelmatig” gebeuren dat een medewerker zich gedurende enkele uren over twee afdelingen moet ontfermen.
“Mijn eigen familie zou ik er nooit laten verblijven, want het is er niet veilig. Een dezer dagen gaat er iets grondig mis”
Ex-medewerker
Al onze gesprekspartners benadrukken dat de meerderheid van het personeel het beste voorheeft met de bewoners. “Mijn mama zit er in de nieuwbouw, ze heeft een mooie kamer en het personeel zijn lieve, zorgzame mensen”, zegt Hilde Gos. “In het verleden heeft ze geklaagd over het eten, maar nu is ze tevreden. Het enige wat ik onlangs nog gemeld heb aan de directie is dat ik vind dat er meer ruimte zou moeten zijn voor animatie. Die persoon doet goed werk, maar er zou wat meer gedaan kunnen worden voor het geestelijk welzijn. Ik vind wel dat de quota die bepalen hoeveel personeel een woonzorgcentrum moet hebben aan de lage kant zijn, maar dat is een probleem van de hele sector.”
Hardhandig
Toch zijn er ook verhalen over enkele “rotte appels” die schreeuwen of hardhandig omspringen met de bewoners. Een voormalige medewerker: “Het was iemand die vaak in de nacht werkte. Als je een bewoner ’s avonds in bed stak, was er niks aan de hand. En als een collega die ’s morgens uit bed ging helpen, had ze plots een onverklaarbaar blauw oog. Zonder dat daar iets over gebrieft werd. Dat is meermaals gebeurd.” Het verhaal wordt bevestigd door een ex-collega.
Heel wat tekorten zijn al jaren bekend. Zo klagen medewerkers dat er kamers zijn zonder warm water. Er zijn meerdere getuigenissen over medicatie die per ongeluk verwisseld wordt. Het eten was lang ondermaats, maar zou nu iets beter zijn, al is het nog steeds weinig.
Meerdere gesprekspartners leggen de verantwoordelijkheid voor de tekorten bij de directie, die volgens hen weigert de problemen aan te pakken. In Tongeren is er wel een projectverantwoordelijke, maar de eigenlijke directeur, Mikaël Kaufman, laat zich er maar zelden zien. “Het is een boot zonder kapitein”, zegt een familielid van een bewoner. Zowel personeel als familieleden zeggen dat er weinig of niets gebeurt als ze problemen aankaarten. “Mijn eigen familie zou ik er nooit laten verblijven, want het is er niet veilig. Een dezer dagen gaat er iets grondig mis”, zegt een ex-medewerker. Wat er nodig is? “Een directie die met de bewoners inzit en niet enkel geld wil verdienen.”
“Wij hopen dat zeer binnenkort een nieuwe inspectie zal plaatsvinden. Een inspectie die zal aantonen dat ons woornzorgcentrum voldoet aan de geldende voorschriften”
ikaël Kaufman, directeur De Kleine Kasteeltjes
De Kleine Kasteeltjes Tongeren is volgens de jaarlijkse meting van het Agentschap Zorg en Gezondheid het op een na duurste woonzorgcentrum van Limburg. De dagprijs voor een eenpersoonskamer bedroeg er in mei 2021 76,68 euro. Toch lijkt de financiële toestand van de vzw niet al te rooskleurig. Vier opeenvolgende jaarrekeningen laten rode cijfers zien. Voormalige medewerkers vertellen dat ze instructies kregen om schuldeisers buiten te houden: “Wij kregen opdracht om mensen die kwamen aanbellen niet binnen te laten, want dat waren mensen die geld moesten krijgen.”
Bijkomende inspecties
Vorig jaar kreeg De Kleine Kasteeltjes twee keer de Zorginspectie over de vloer. “Voor dit jaar zijn er bijkomende inspecties gepland”, zegt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Die zullen nagaan “of de tekorten ondertussen op een structurele en blijvende wijze werden weggewerkt. Het kan ook dat de tekorten nog niet volledig werden weggewerkt, maar dat er een positieve evolutie vastgesteld wordt. Wanneer uit het onderzoek echter blijkt dat de tekorten totaal niet of ontoereikend werden aangepakt, kunnen we de procedure starten tot schorsing of tot intrekking van de erkenning.” In het eerste geval mogen er geen nieuwe bewoners opgenomen worden, in het tweede geval moet het woonzorgcentrum verplicht de deuren sluiten.
De redactie heeft de directie van De Kleine Kasteeltjes gevraagd om een gesprek, maar daar wenste ze niet op in te gaan. “Onze dagelijkse ervaringen bevestigen uw opmerkingen niet”, mailt directeur Mikaël Kaufman. “Wij hopen enkel dat zeer binnenkort een nieuwe inspectie zal plaatsvinden. Een inspectie die zal aantonen dat ons woonzorgcentrum voldoet aan de geldende voorschriften. Deze realiteit zal een duidelijk, feitelijk en objectief antwoord geven op uw vragen.”