Veerle uit de populaire soap "Thuis" op Eén heeft vanavond te horen gekregen dat ze beginnende alzheimer heeft. Veerle zelf minimaliseert de diagnose, maar haar dochter Sam maakt zich meteen zorgen over hoe het nu verder moet. "Het is ontzettend belangrijk dat het thema, met alle bezorgdheden die erbij komen kijken, aan bod komt in een reeks als 'Thuis'", zegt het Vlaams Expertisecentrum Dementie. Elk jaar krijgen 10 miljoen mensen wereldwijd te horen dat ze dementie hebben. Kan je het voorkomen en hoever staat het onderzoek naar genezing intussen?
Wim De Maeseneer - di 20 sep 20:37 - VRT
De trouwe "Thuis"-fans zagen het wellicht al aankomen: Veerle, gespeeld door actrice Karin Tanghe, heeft beginnende alzheimer. De voorbije weken bleek al dat Veerle af en toe wat verward, verstrooid en vergeetachtig was.
Vorige week verdwaalde ze zelfs op weg naar huis. Politieagent Dieter vond haar 's avonds laat tijdens zijn patrouille in een verlaten bushokje. Het gaf de doorslag om naar de dokter te stappen.
Iemand met de ziekte van Alzheimer krijgt problemen met het geheugen. Naarmate de ziekte erger wordt, worden ook dagelijkse vaardigheden steeds moeilijker.
Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie: de verzameling van aandoeningen waardoor het brein de informatie niet meer goed kan verwerken. Symptomen zijn geheugenverlies, taalproblemen en gedragsveranderingen.
In België leven naar schatting zo'n 200.000 mensen met dementie. Wereldwijd zijn het er 55 miljoen, met elk jaar 10 miljoen nieuwe gevallen. De kans dat iemand tijdens zijn leven dementie krijgt, wordt geschat op één op vijf. Het risico neemt sterk toe met de leeftijd. Door de vergrijzing wordt geschat dat het aantal mensen met dementie tegen 2070 zal zijn verdubbeld.
BEKIJK - Veerle heeft net te horen gekregen dat ze alzheimer heeft en dat leidt al meteen tot discussie met haar dochter Sam:
Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen is tevreden met de verhaallijn in "Thuis". "Het is ontzettend belangrijk dat het thema aan bod komt", zegt directeur Jurn Verschraegen. "Het is een laagdrempelige manier om te tonen wat dementie is, wat de eerste tekenen zijn en welke moeilijke vragen en zorgen er op de familie en omgeving afkomen."
Dankzij "Thuis" wordt er over dementie gepraat en delen mensen hun ervaringen met elkaar. Dat op zich is al een grote stap voorwaartsJurn Verschraegen, directeur Expertisecentrum Dementie Vlaanderen
"De voorbije afleveringen van "Thuis" werden af en toe al subtiele tekenen van dementie getoond. Sommige kijkers hadden het al snel door en dat is goed", zegt Verschraegen.
"Het heeft op sociale media gesprekken op gang gebracht tussen mensen. Mensen die hun ervaringen met dementie delen en elkaar vinden. Dat alleen is al een stap voorwaarts. We zien nog altijd dat er vanuit de omgeving van mensen met dementie een grote verlegenheid is om hulp te vragen."
Is dementie te genezen en hoe ver staat de wetenschap?
Dementie en alzheimer zijn nog altijd ongeneeslijk. Wetenschappers hebben de ziekte van Alzheimer nog altijd niet volledig kunnen doorgronden, waardoor het onderzoek naar een geneesmiddel erg moeilijk blijft. Verschillende grote farmabedrijven, zoals Pfizer, zijn zelfs gestopt met hun zoektocht, omdat de gewenste resultaten uitbleven.
"Alzheimer wordt wellicht veroorzaakt door ophopingen van bepaalde eiwitten in de hersenen", zegt neuroloog Sebastiaan Engelborghs (UZ Brussel). "Er wordt vooral gezocht naar een geneesmiddel dat die ophopingen kan remmen of stoppen, maar meer dan 90 procent van die studies is gefaald."
Met medicatie kunnen we de achteruitgang tijdelijk vertragen en gemiddeld twee jaar tijd winnen op de ziekteSebastiaan Engelborghs, professor en diensthoofd neurologie UZ Brussel
Het geneesmiddel aducanumab is één van de uitzonderingen. Uit de klinische studies bleek dat het middel bij sommige patiënten, die de hoogste dosissen kregen, de eiwitophopingen in de hersenen bijna volledig kon laten verdwijnen. Tenminste voor zover dat kan worden ingeschat met gespecialiseerde hersenscans.
"Daardoor hopen we een vertraging van het ziekteproces te zien, wat een eerste lichtpunt zou zijn," zegt professor Engelborghs.
"De vraag blijft ook of die patiënten effectief trager achteruitgaan. Daar is nog onvoldoende bewijs voor. In tegenstelling tot de Verenigde Staten heeft Europa daarom voorlopig nog geen goedkeuring gegeven om het geneesmiddel op de markt te brengen. Er zijn wel nieuwe studies op komst."
Aducanumab werkt sowieso enkel in het beginstadium van alzheimer en er zijn ook verschillende bijwerkingen.
Ook het Vlaams Expertisecentrum Dementie volgt het wetenschappelijk onderzoek naar alzheimer en dementie. "Het is belangrijk dat er wordt geïnvesteerd in onderzoek naar medicijnen, maar de kans dat er ooit een wonderpil zal komen lijkt me erg klein", zegt Jurn Verschraegen.
"Daarom is het minstens zo belangrijk om meer te investeren in zorgverlening en de ondersteuning van patiënten."
Is er dan geen enkele behandeling mogelijk?
"Toch wel, er zijn al veel dingen die we kunnen doen", zegt professor Engelborghs. "In eerste instantie is advies, informatie en persoonlijke begeleiding ontzettend belangrijk. Patiënten en mantelzorgers kunnen leren hoe ze met de ziektesymptomen kunnen omgaan, en hun levenskwaliteit zo hoog mogelijk kunnen houden."
Vaak gaat het dan over zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. "Een vaste structuur, een weekschema, een agenda bijvoorbeeld, zijn eenvoudige interventies die kunnen helpen. Ook voor familie en vrienden is psychologische ondersteuning belangrijk."
Wat goed is voor je hersenen is ook goed voor je hart. Met een gezonde levensstijl kan je het risico op dementie verlagenJurn Verschraegen, directeur Expertisecentrum Dementie Vlaanderen
"Daarnaast bestaan er geneesmiddelen die werken tegen de symptomen van dementie. Medicatie die de aandacht, concentratie en het geheugen stimuleren en zo de achteruitgang tijdelijk vertragen."
"Gemiddeld kunnen we op die manier wellicht twee jaar tijd winnen op de ziekte. Maar dat is een gemiddelde. Bij sommige mensen werkt het behandelprogramma beter dan bij anderen."
Kan je iets doen om dementie te voorkomen?
Dementie is in de meeste gevallen niet erfelijk, al bestaan er wel erfelijke risicofactoren. De laatste jaren blijkt wel dat een gezonde levensstijl een positievere invloed heeft dan eerst gedacht. "We weten nu dat een gezonde levensstijl het risico op dementie kan verlagen. Dat is echt een relatief nieuw inzicht. Wellicht gaat het maar om enkele procenten, maar toch niet verwaarloosbaar", zegt professor Engelborghs.
Volgens een grootschalig onderzoek dat in 2018 in het vakblad The Lancet verscheen, zou een derde van de gevallen van dementie in theorie vermeden kunnen worden, als we rekening houden met de risicofactoren.
Het Expertisecentrum Dementie lanceerde daarom onlangs een campagne met tips wat je kan doen om dementie te voorkomen. "Wat goed is voor je hart is ook goed voor je hersenen", zegt Verschraegen.
"Het zijn de bekende tips, zoals voldoende bewegen, gezond eten, niet roken en geen alcohol. Ook een mediterraan dieet, met meer vis, groenten, noten en fruit, en minder suiker en vlees, zou een goed effect hebben." En ook gehoorverlies blijkt een belangrijke risicofactor te zijn voor dementie.
link: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/09/19/dementie-thuis/?deliveryName=DM302750